بدون تردید مهمترین چیزی که هر طراح یا مدیر اجرای پروژه در معماری به آن نیاز دارد، داشتن اطلاعات کامل در ارتباط با فضای محیط (سایت پروژه) است که این مهم از طریق تحلیل سایت معماری پروژه به‌دست می‌آید. برای پیاده‌سازی و ساخت هر بنایی پیش از هر چیزی باید فضای لازم (قطعه زمین) مشخص شود که در دانش معماری به این قطعه زمین «سایت پروژه» گفته می‌شود.
شرایط و وضعیت موجود زمین فارغ از نوع کاربری مورد نظر طراح بر روی روند طراحی و اجرای ساختمان تاثیر مستقیم دارد؛ از این‌رو هنگام طراحی پلان ساختمان‌ها و سایر سازه‌ها باید اطلاعات مشخص از فضای محیط در درست باشد تا طراح بتواند با دید بازتری نسبت به طراحی پلان اقدام کند. حال بسیاری از دانشجویان رشته معماری که به دنبال انجام پروژه‌های درسی مرتبط با تحلیل سایت پروژه معماری هستند، این سوال را در ذهن دارند که تحلیل سایت چگونه انجام می‌شود؟!
در این سری از مقالات، سایت دانشجویار قصد دارد تا نحوه تحلیل سایت معماری را به صورت کامل و جامع شرح دهد؛ بنابراین چنانچه قصد یادگیری تحلیل سایت پروژه را دارید، توصیه می‌کنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید.
تحلیل سایت معماری چیست؟
پیش از اینکه با نحوه تحلیل سایت در معماری آشنا شویم، بهتر است بدانیم که مفهوم تحلیل سایت معماری چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که ساخت یک ساختمان یا سازه قبل از هر چیزی حتی طراحی نقشه به محیط یا زمین نیاز دارد که سازه یا بنا در آن احداث شود که به این قطعه زمین در معماری، سایت پروژه گفته می‌شود.
حال طراح برای طراحی نقشه پروژه مورد نظر بدون توجه به نوع کاربری باید اطلاعات کافی از محیط پروژه داشته باشد تا بتواند در طراحی لحاظ کند. به‌طور کلی تحلیل سایت پروژه معماری به تجزیه و تحلیل دقیق فضا یا محیط احداث ساختمان می‌پردازد و جزئیات را مورد بررسی قرار می‌دهد؛ بنابراین برای طراحی طرح هر سازه باید اطلاعات سایت پروژه به‌طور کامل مورد بررسی قرار گیرد و با استفاده از علائم نشان داده شوند. برای مطالعه مقاله «روند طراحی معماری از صفر تا صد» فروشگاه فایل دانشجویار کلیک کنید.
مراحل تحلیل سایت پروژه
تحلیل سایت در معماری از مهمترین بخش‌ها است که پیش از هر اقدامی انجام خواهد شد. علائم گرافیکی تحلیل سایت در معماری به عنوان زبان مشترک بین معماران مورد استفاده قرار می‌گیرند و مهندسین معماری و عمران باید با این علائم آشنایی داشته باشند و بدانند که چگونه از این علائم و اطلاعات در اجرای پروژه استفاده کنند. به‌طور کلی تحلیل سایت معماری در پنج مرحله به شرح زیر انجام خواهد شد:
- وضعیت موجود در محیط (مجاورت سایت پروژه با سایر عوامل)
- شبکه دسترسی (معابر)
- تحلیل اقلیمی
- تحلیل هندسه سایت پروژه
- تحلیل دید و منظر
در واقع تحلیل سایت پارامترهایی را در اختیار طراح قرار می‌دهد که بتواند با طرح مورد نظر خود به خصوصیات فیزیکی و محیطی پاسخ دهد و فرصت‌ها یا مشکلات موجود در سایت پروژه را درک کرده و تصمیمات آگاهانه برای پاسخگویی به آن‌ها بگیرد.
نحوه تحلیل سایت پروژه
تحلیل سایت معماری به عنوان اولین قدم برای انجام پروژه‌های ساختمانی مطرح می‌شود؛ از این‌رو طراح پروژه باید قبل از شروع کار طراحی به شناخت کلی زمین پروژه اقدام کند تا بتواند نسبت به مشخصات سایت، طراحی را انجام دهد. در ادامه این بخش مراحل تحلیل سایت که در بخش قبل نام برده شده است، را توضیح خواهیم داد:
1- وضعیت موجود در محیط (مجاورت سایت پروژه با سایر عوامل)
در مرحله اول از تحلیل سایت معماری، طراح باید در محل سایت پروژه حضور پیدا کرده و بررسی مواردی چون الگوها و بافت‌های ساختمان‌های اطراف، محل رفت و آمدها و مجاورت‌ها با سایت پروژه، نوع بافت‌های همسایه، نوع رفت و آمد از لحاظ فرهنگی و اجتماعی را انجام دهد تا اطلاعات کاملی در ارتباط با محیط ساخت پروژه و تاثیر ساخت ساختمان بر سایر بافت‌های موجود به‌دست آورد.
2- شبکه دسترسی (معابر)
در این مرحله از تحلیل سایت معماری باید ارتباط بین سایت و معابر (اصلی و فرعی) مورد مطالعه قرار گیرد که تحلیل را می‌توان از طریق عکس‌های هوایی و نقشه‌های موقعیت زمین انجام داد. همچنین تعیین فاصله زمانی و فیزیکی زمین از نقاط اصلی از طریق رانندگی و پیاده‌روی باید انجام شود.
از علائم به‌کاررفته در تحلیل سایت پروژه، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مسیر: کلیه مسیرهای منتهی به سایت (جنس مصالح کفپوش مانند راه آسفالت، پیاده‌رو، سواره، راه خاکی، راه پرتردد و ..) در تحلیل سایت باید مشخص شوند. راه‌ها، مسیرها و خیابان‌ها سلسله مراتبی دارند که بر اساس درجه‌بندی به صورت اصلی یا فرعی و … مشخص خواهند شد.
- شیب زمین: در تحلیل سایت باید شیب غالب به‌طور مثال شمال به جنوب با درصد به صورت گرافیکی مشخص شود.
- نور: نور ساختمان بسته به نوع کاربری به صورت طبیعی یا مصنوعی تامین می‌شود که جهت و نحوه حرکت نور باید در تحلیل سایت مشخص شود. کلیه موارد از قبیل درختان و ساختمان‌های مجاور که بر روی نور سایت تاثیرگذار هستند، باید در تحلیل در نظر گرفته شوند.
- پتانسیل‌های سایت: این بخش از مطالعات بر روی ویژگی‌های خاص سایت از قبیل عناصر حساس، صدا، رایحه‌های خوشایند و ناخوشایند، آلودگی صوتی و هوایی، دیدهای مطلوب و نامطلوب و … تمرکز دارد که از طریق پیمایش زمین، جمع‌آوری اطلاعات از اهالی و … به‌دست خواهند آمد.
3- تحلیل اقلیمی
در این مرحله از تحلیل سایت معماری باید اطلاعات مربوط به آب و هوا مورد بررسی قرار گیرد. از عناصر تاثیرگذار مستقیم و غیرمستقیم در طراحی پلان که باید در تحلیل سایت مدنظر قرار گیرد، می‌توان به میزان بارندگی برف و باران، رطوبت و دمای محلی در زمان‌های مختلف ماهانه و سالانه، مسیر خورشید و زاویه عمودی آن در مواقع متعدد سال، بادهای مطلوب و نامطلوب، نور، باد، دید و منظر، آلودگی صوتی و … اشاره کرد.
4- تحلیل هندسه سایت پروژه
پس از برداشت نقشه زمین (رولوه) و پیاده کردن آن با ابعاد و اندازه‌های مورد نظر، نوبت تحلیل هندسه سایت پروژه می‌رسد که این کار با تبدیل نقشه دو بعدی به اشکال پایه هندسی انجام خواهد شد و سبب می‌شود تا طراح به درک بهتری از وضعیت موجود دست پیدا کند.
5- تحلیل دید و منظر
در آخرین مرحله از تحلیل سایت در معماری باید بررسی و شناخت نکات کلیدی سایت پروژه انجام شود که در آن طراح دیدهای عابر پیاده و سواره را از نمای بیرون به درون سایت تجزیه و تحلیل می‌کند و بر این اساس به تعیین محل قرارگیری نقاط شاخص در نقشه معماری اقدام خواهد کرد.
حال چنانچه به دنبال تحلیل سایت معماری برای پروژه‌های دانشجویی و اجرایی مناطق مختلف اقلیمی کشور هستید، می‌توانید از طریق صفحه «ثبت درخواست پروژه» از خدمات تخصصی فروشگاه فایل دانشجویار استفاده کنید.