دانشجویار

خلق فضا و به تصویر کشیدن تصورات در قالب نقشه‌های معماری و اجرایی توسط معماران انجام می‌شود که به این سلسله مراتب «روند طراحی معماری» اطلاق خواهد شد. معماران سراسر جهان برای طی کردن روند طراحی در معماری از روش‌های خاص خود استفاده می‌کنند؛ از این رو طراحی یک اثر معماری ممکن است به شیوه‌های مختلف برای هر پروژه و موضوعی انجام شود که حاصل سال‌ها تجربه کار و درگیری با پروژه‌های مختلف خواهد بود.

در این میان معماران تازه کار یا دانشجویان معماری برای طراحی یک پروژه معماری باید نقشه راه داشته باشند تا بتوانند یک طرح زیبا را خلق کنند. حال بسیاری از فعالان حوزه معماری برای انجام پروژه‌های اجرایی و دانشگاهی این سوال را در ذهن دارند که از کجا باید شروع کنیم تا بتوانیم روند طراحی پروژه را پیش بگیریم؟ در این مقاله از سایت دانشجویار قصد داریم تا اصول کلی و روند طراحی معماری از صفر تا صد را به صورت کامل و جامع توضیح دهیم؛ پس چنانچه تازه به عرصه طراحی معماری قدم برداشته‌اید، توصیه می‌کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

تعریف موضوع پروژه و شناخت خواسته‌های کارفرما

بدون تردید اولین مرحله از روند طراحی معماری، تشریح موضوع پروژه است. معمار پیش از آنکه طراحی را آغاز کند باید بداند که موضوع طرح و کاربری ساختمان چیست؟ پس از تشریح کاربری پروژه توسط کارفرما، باید توقعات وی از فضای مورد نظر مشخص شود. در واقع طراح پروژه باید سوالاتی از قبیل استفاده کنندگان از فضا چه افرادی هستند؟ در فضاهای مورد نظر چه نوع فعالیتی قرار است انجام شود؟ خواسته‌های ویژه کارفرما کدام موارد هستند؟ را مطرح کند تا بتواند طراحی را آغاز کند.

شناخت کامل سایت پروژه

پس از تشریح کاربری پروژه و مشخص شدن خواسته‌های کارفرما، نوبت به شناخت امکانات، محدودیت‌ها، نقاط ضعف و قوت سایت پروژه می‌رسد. در این مرحله از روند طراحی معماری باید اطلاعات میدانی و بررسی موقعیت قرارگیری بنا، ضوابط ملی و منطقه‌ای، نیازهای کارفرما و دور نمایی از کلیت پروژه متناسب با سایت حاصل شود. شناخت ابعاد، اندازه و همسایگی‌های زمین در این مرحله از انجام پروژه انجام خواهد شد تا طراح بتواند جهت‌گیری جغرافیایی و دسترسی‌های معابر عمومی مناسب را تعیین کند. شناسایی شرایط کالبدی (فیزیکی)، فرهنگی و اجتماعی محل قرارگیری زمین پروژه باید توسط طراح انجام شود تا بتواند تصمیم درستی را اتخاذ کند.      

جمع‌آوری اطلاعات و شناخت اقلیمی منطقه

در روند طراحی معماری، معمار باید بداند که سایت د رکدام یک از مناطق 4 گانه آب و هوایی کشور قرار دارد تا بتواند متناسب با شرایط محیطی منطقه به طراحی فضاهای ساختمان، جهت‌گیری بنا، نوع سقف و انتخاب مصالح اقدام کند. بدون شک شرایط اقلیمی سایت بر روی نحوه و روند طراحی تاثیر مستقیم دارد و باعث محدودیت‌هایی در انتخاب گزینه‌های پیش‌رو طراح خواهد شد؛ از این‌رو در این مرحله از طراحی معماری، جمع‌آوری اطلاعات و شناخت اقلیمی منطقه ضروری خواهد بود. برای مطالعه خصوصیات اقلیمی مناطق مختلف کشور، می‌توانید به مطالعه «دسته‌بندی معماری محصولات فروشگاه فایل دانشجویار» اقدام کنید.

فرم در روند طراحی معماری

یکی از چالش برانگیزترین و حساس‌ترین مراحل در فرآیند طراحی معماری، تبدیل ایده به فرم است. ایده در واقع تفکرات معین معمار است که از مشاهدات مدارک و شناخت منطقه حاصل می‌شود. ایده طرح معماری شامل مسائلی از قبیل چگونگی جهت‌گیری ساختمان، روش‌های بهره‌گیری از جریان طبیعی هوا، بهینه‌سازی مصرف انرژی، مناسب‌ترین راه‌های برقراری ترتیب فضاها، تعامل بین اجسام، اهمیت مصالح و … می‌شود. نحوه تبدیل ایده به فرم به عوامل گوناگونی چون کانسپت پروژه، تجربه طراح، فرم‌های ذهن طراح و … بستگی دارد.

خلق فرم در روند طراحی معماری بر اساس درک و تجربه مهندس معمار از مباحث سازه‌ای، تاثیر متقابل سازه و معماری و معماری داخلی بر یکدیگر انجام خواهد شد. گاهی اوقات طراح با تاکید مضاعف بر ساختار سازه‌ای، فرم معماری را متناسب با قواعد سازه‌ای خلق خواهد کرد. به‌طور کلی پس از انجام مطالعات، طراح به ارائه کانسپت یا طرح کلی اقدام کرده و طرح کلی پروژه را بر روی کاغذ پیاده می‌کند. این نکته را در نظر بگیرید که ایده‌ها و مدل‌های مورد نظر طراح با توجه به نوع کاربری ساختمان موردنظر و اقلیم منطقه بر روی کاغذ کشیده می‌شود.

مراحل طراحی معماری

در روند طراحی معماری باید سه فاز به صورت منظم و متداوم پشت سر یکدیگر انجام شده تا طراحی معماری به صورت استاندارد پیاده‌سازی شود. هر سه فاز پروژه لازم و ملزوم یکدیگر هستند و در صورت اجرا نکردن یک فاز معماری یا عدم پیوستگی مناسب بین آن‌ها، کل مجموعه طراحی معماری پروژه دچار مشکل می‌شود. فازهای طراحی معماری به شرح زیر هستند:

·        طراحی فاز صفر معماری یا مطالعات معماری

فاز صفر معماری یا مطالعات معماری به شناخت منطقه و مواردی از قبیل اقلیم منطقه، شرایط معماری منطقه، ضوابط و قوانین، استانداردهای طراحی منطقه، بررسی مسائل دقیق مهندسی خاک چون آزمایش خاک، ژئوتکنیک و … مربوط می‌شود؛ بنابراین پروسه شناخت و شناسایی منطقه پروژه در مطالعات معماری (فاز صفر) مورد مطالعه قرار می‌گیرد تا مباحثی چون اجرایی بودن پروژه، توجیه فنی، اقتصادی و اجتماعی پروژه در سایت بررسی شود.  

·        طراحی فاز یک معماری

فاز یک معماری یا طراحی معماری به مرحله از روند طراحی معماری اطلاق می‌شود که کلیه اطلاعات به‌دست آمده در فاز صفر معماری پیاده‌سازی شده و در قالب طرح‌های معماری و نقشه‌های اولیه معماری قرار می‌گیرند. نقشه‌های فاز یک معماری شامل پلان‌های طراحی معماری، مقطع‌های معماری، طرح‌های معماری و …  می‌شود. کلیه پلان‌های معماری فاز یک با مشورت کارفرما ترسیم شده و در صورت نیاز تغییرات لازم اعمال می‌شود تا در نهایت نقشه نهایی برای اخذ مجوزهای لازم برای مرحله اجرای ساختمان به مراکز صدور مجوز ارسال گردد.

این نکته را در نظر بگیرید که تهیه نقشه‌های فازی یک بسیار مهم خواهد بود و باید حتما با برگزاری جلسات تبادل نظر با کارفرما به سرانجام برد. به‌طور کلی مراحل طراحی فاز یک معماری شامل موارد زیر است:

• برنامه‌ریزی فیزیکی، طراحی و تقسیم‌بندی فضاها؛ در این مرحله ریزفضاها و تقسیم‌بندی فضاها با توجه به فضای اصلی موجود انجام می‌شود و معمار باید طرح معماری تقسیم‌بندی شماتیک فضاهای مختلف را انجام دهد.
• طراحی جزئیات سازه چون فضا و حجم؛ در این مرحله طراح باید با فضابندی‌ها و فضای شماتیک سازه که در مرحله قبل تعیین شده است به ترسیم فضاها و حجم سازه اقدام کرده و تا حد زیادی از پروژه را آماده طراحی نهایی کند.
• ترسیم نقشه و ارائه پلان نهایی؛ در این مرحله از روند طراحی معماری باید شیت‌بندی به روش‌های مختلف چون شیت‌بندی با فتوشاپ یا شیت‌بندی دستی انجام شود و در ادامه با استفاده از این طرح، نقشه و پلان نهایی با نرم‌افزارهای معماری چون نرم‌افزار اتوکد (autocad)، آرشیکد (archicad) و … طراحی شده و به مهندس مجری پروژه تحویل داده شود. مخاطبان عزیز برای مشاهده نمونه نقشه‌های معماری سایت دانشجویار کلیک کنید.  

·        طراحی فاز دو معماری

در این مرحله از روند طراحی معماری باید دقت نقشه‌های تهیه شده در فاز یک معماری افزایش یابد. کلیه نقشه‌های طراحی معماری در فاز دو باید مطابق مقررات ملی ساختمان نهایی شوند و به عنوان پلان‌های نهایی پروژه جهت اجرای ساختمان به پیمانکار ارائه گردند. مطابقت نقشه‌های فاز دو معماری با نقشه‌های سازه‌ای و نقشه‌های تاسیسات از الزامات فاز دو معماری است.

در این فاز معماری باید کلیه نقشه‌های معماری، نقشه‌های سازه‌ای و نقشه‌های تاسیساتی طراحی شده در فاز یک زیر نظر مهندسین مربوط به نقشه فاز دو مطابق مقررات ملی ساختمان تبدیل شوند. نقشه‌های فاز دو معماری معمولا با مقیاس 1:50 و 1:100 طراحی شده که شامل مشخصات، نوع مصالح ساختمانی مورد کاربرد و جزئیات اجرایی پروژه می‌شوند.

اگر زمان کافی برای انجام پروژه طراحی معماری ندارید یا در این زمینه به مشاوره نیاز دارید، سایت دانشجویار متشکل از متخصصین مجرب و با تجربه آماده ارائه خدمات به شما دانشجویان عزیز است که می‌توانید از طریق فرم صفحه «ثبت درخواست پروژه» سایت دانشجویار اقدام کنید تا در سریع‌ترین زمان ممکن مدیر مجموعه با شما ارتباط برقرار کند.

روند طراحی معماری چگونه است؟

در جمع‌بندی مباحث مطرح شده توسط سایت دانشجویار در ارتباط با اصول کلی و روند طراحی معماری، قصد داریم تا به مراحل کلی اجرای پروژه‌های معماری برای دانشجویان و تازه کاران رشته معماری اشاره کنیم:

• تعریف و شناخت موضوع پروژه (شناخت خواسته‌های کار فرما)
• شناخت کامل سایت پروژه
• جمع‌آوری اطلاعات و شناخت عوامل اقلیمی مرتبط با پروژه
• شکل‌گیری کانسپت و ارائه ایده‌های مختلف برای طرح
• طراحی فاز صفر معماری یا مطالعات معماری
• طراحی فاز یک معماری شامل برنامه‌ریزی فیزیکی، طراحی، تقسیم‌بندی فضاها، طراحی جزئیات سازه همچون فضا و حجم و رسم نقشه‌های اولیه
• طراحی فاز دو معماری نقشه‌ها و ارائه پلان نهایی شامل نقشه‌های معماری، نقشه‌های سازه‌ای و نقشه‌های تاسیساتی

اگر به دنبال مطالعات طراحی معماری موضوعات مختلف چون مجتمع مسکونی، موزه، فرهنگسرا، کتابخانه و … در مناطق مختلف اقلیمی کشور ایران هستید، می‌توانید از محصولات «مطالعات طرح معماری» در فروشگاه فایل سایت دانشجویار استفاده کنید.