پیدایش فرم در معماری با فرهنگ و اعتقاد مردم رابطه مستقیم دارد. در واقع فرم تحت اشکال، جهت، رنگ و جنسیت خاصی تعریف می‌شود و به کمک این عوامل در بعد فیزیکی در فضا نمایان خواهد شد. در حقیقت فرم نمود فیزیکی تفکرات و سنت انسان‌هایی است که به تولید فضا اقدام کرده‌اند؛ از این‌رو با درک صحیح از فرم ایجاد شده، می‌توان به درک درستی از فضا دست پیدا کرد.
فرم در معماری ابزار معمار است که سبب آفرینش مطلوب او می‌شود و این ابزار همان پل اتصال درونی بین ناظر و فضا محسوب می‌شود. فرم معماری به تشکیل فضا منجر شده و به این طریق مکان ایجاد خواهد شد و فرد فضا را درک می‌کند. به‌طور کلی با درک درست از فرم ایجاد شده، می‌توان به درک صحیح از فضا نزدیک شد که معماران باید به این موضوع واقف شوند.
فروشگاه فایل دانشجویار مرجع تخصصی فایل‌ها و مطالب آموزشی همواره در تلاش است تا به سطح علمی دانشجویان رشته‌های مختلف دانشگاهی چون معماری کمک کند؛ از این‌رو در سری مقالات خود قصد دارد تا به مفهوم فرم معماری بپردازد تا فعالان حوزه طراحی معماری درک درستی از این موضوع پیدا کنند؛ پس چنانچه دانشجو رشته معماری هستید یا در زمینه طراحی معماری فعالیت دهید، توصیه می‌کنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید.
فرم در معماری چیست؟
فرم به عنوان زبان فضا شناخته می‌شود و معماران هر آنچه را که بخواهند در فضا با توجه به فرم بیان می‌کنند؛ از این‌رو فرم در آفرینش فضا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پس از جدایی هنر نقاشی و مجسمه‌سازی از معماری، معماران برای ایجاد نوعی استقلال به فرم اهمیت بیشتری دادند. در حقیقت فرم اتصال درونی بین ناظر و فضا است. فرم، زبانی برای انتقال مفهوم فضا به انسان است که معماران و طراحان از آن به عنوان ابزاری کاربردی و کارآمد بهره می‌برند. در ادامه نظر گروتر آدورنو در ارتباط با فرم آورده شده است:
گروتر آدورنو می‌گوید:«فرم یک چیز است که اجازه به تکرار بی‌مورد خود ندارد. شکل دادن به معنی پردازش اشکال است که در آن فرم به‌گونه‌ای انتخاب خواهد شد که با محتوا و ایده طرح تطابق داشته باشد.»
انواع فرم معماری
فرم در واقع نمود فیزیکی تفکرات و سنت انسان‌هایی است که در نهایت به شکل‌گیری فضا منجر خواهد شد؛ بنابراین با درک صحیح از فرم، می‌توان به درک درستی از فضا رسید. در زیباشناختی، فرم صورت تظاهر حسی و واضح یک شی است. امروزه انواع فرم در معماری به اشکال زیر نمایان می‌شوند:
- فرم‌های منظم
- فرم‌های نامنظم
- فرم ترکیبی منظم و نامنظم
- فرم‌های الهام گرفته شده از طبیعت
- فرم‌های غیر معمول
- فرم‌های گوناگون در محیط داخلی
معماران و طراحان با توجه به حس درونی خود و شرایط محیطی از انواع فرم معماری برای طراحی حجم، نما و دکوراسیون داخلی ساختمان بهره می‌برند. برای مطالعه بیشتر و دانلود فایل پاورپوینت «ایده تا فرم و موضوع طراحی» از فروشگاه فایل دانشجویار کلیک کنید.
عوامل تاثیرگذار در شگل‌گیری فرم معماری
فرم در معماری تنها یک نوع شکل یا پیکربندی ساختمانی نیست بلکه شامل عناصر گوناگونی چون نقطه، خط، سطح و حجم می‌شود. نقطه به عنوان شروع‌کننده درک و حس یک فرم خط شناخته می شود و با استفاده از خط و ایجاد شکل یک فضا، درک موضوع کمی آسان‌تر خواهد شد اما برای درک بهتر فرم معماری پس از خطوط و شکل، رسم پرسپکتیو روش مناسبی خواهد بود. به‌طور کلی فرم معماری تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله عوامل عملکردی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، اقلیمی، محیطی، شرایط ساخت و ایستایی شکل می‌گیرد که در این میان، ایستایی نقش اساسی در شکل‌گیری فرم ایفا می‌کند؛ زیرا ایستایی به نوعی پایداری کل ساختار فرم در معماری را تضمین خواهد کرد.
رابطه فرم و عملکرد در معماری
شناخت عملکرد پیش از فرم پردازی اتفاق می‌افتد اما این دو مفهوم به نوعی همگام با یکدیگر در فرایند طراحی معماری مشارکت دارند. فرم پردازی در انطباق با کارکردهای پروژه انجام خواهد شد و در پاسخ به زمینه، ساختار و سایر شرایط موجود شکل می‌گیرد؛ بنابراین آفرینش فضاهای مطلوب تحت تاثیر فرم، عملکرد و ارتباط این دو عنصر انجام می‌شود. عملکرد ساختمان علاوه بر پاسخگویی به نیاز کاربران بایستی با سایر محورهای پروژه هماهنگی لازم را داشته باشد تا در نهایت فضای پایدار و پویا در معماری شکل گیرد.
فرم معماری در نمای ساختمان و الهام از طبیعت در فرم
فرم در معماری اولین چیزی است که طراحان و معماران به آن فکر می‌کنند. جلوه زیبا و جذاب در بناهای خاص از اهمیت بالایی برخوردار است و خلاقیت در این بخش یک عنصر اصلی خواهد بود. فرم و شکل کلی بنا تا حد زیادی نمای ساختمان را مشخص می‌کند. طراحی نمای ساختمان بر اساس فرم مورد نظر طراح انجام می‌شود و در ادامه متریال مورد نظر انتخاب خواهد شد. شکل کلی بیرونی بنا یا فرم معماری آن می‌تواند به صورت ساده یا الهام گرفته از طبیعت طراحی شود.
الهام فرم معماری از طبیعت، می‌تواند به شکل‌گیری ساختارهای عجیب و جالب منجر شود که این موضوع چشم بیننده را به چالش می‌کشاند. طراحان و معماران برای ایجاد فرم، می‌توانند از اشکال واضح و کاملا مشخص عناصر طبیعت استفاده کنند. به‌طور کلی برای ایجاد فرم در معماری، می‌توان از برگ گیاهان، بدن جانوران، بدن انسان و لانه حیوانات بهره برد که در نهایت به آفرینش فرم‌های خاص و زیبا منجر خواهد شد. برای مطالعه بیشتر و دانلود فایل پاورپوینت «فرم در معماری» از فروشگاه آنلاین دانشجویار کلیک کنید.
جمع‌بندی
سایت دانشجویار در این مقاله تلاش کرده است تا به مفهوم فرم معماری و انواع آن بپردازد تا دانشجویان معماری و فعالان این حوزه بتوانند با درک صحیح از فرم، کانسپت ایده‌آلی را برای طراحی معماری شکل دهند. فروشگاه فایل دانشجویار به عنوان مرجع تخصصی فایل‌ها و مطالب آموزشی فعالیت خود را آغاز کرده است تا با انتشار گنجینه گرانبهایی از فایل‌های آموزشی دانلودی به نیازهای دانشجویان مقاطع مختلف دانشگاهی پاسخ دهد؛ بنابراین چنانچه به دنبال فایل آموزشی با فرمت خاصی هستید یا قصد واگذاری پروژه کلاسی دارید، می‌توانید با مراجعه به صفحه «ثبت پروژه» درخواست خود را ثبت کنید تا مدیریت دانشجویار در اسرع وقت برای هماهنگی بیشتر با شما تماس برقرار کند.