بدون تردید نور عاملی موثر و حیاتی در طراحی معماری محسوب می‌شود که همواره مورد توجه معماران بزرگ بوده است. معماری به عنوان بازی هنرمندانه دقیق و خیره‌کننده مجموعه از اجسام ساخته شده در زیر نور شناخته می‌شود. انواع نور در معماری از اساسی‌ترین موضوعات در حوزه طراحی و علم معماری بوده که همواره بخش جدایی ناپذیر معماری برای درک فضا و احساس فضایی به‌حساب می‌آید. نور پدیده‌ای است که هر روز با طلوع خورشید نمایان شده و به جهان گرمی و نشاط می‌بخشد.
در حقیقت هیچ عنصری در دنیا بدون وجود نور هویت دیداری ندارد؛ از این‌رو نور به عنوان واسط بین چشم و محیط اطراف سبب می‌شود تا تصویر شکل گرفته و در نهایت حس بینایی معنا و مفهوم کاربردی پیدا کند. حال کاربرد نور و رنگ در معماری به عنوان عنصر اساسی در فضا مطرح می‌شود؛ به‌طوری‌که لوکوربوزیه معمار بزرگ معاصر، معماری را به واسطه عنصر نور تعریف می‌کند و معماری را بازی آگاهانه احجام زیر نور می‌داند و لویی کان هم یکی از اصول معماری خود را بر پایه نور بنا نهاده است.
فروشگاه فایل دانشجویار به عنوان مرجع تخصصی فروش فایل و انتشار مطالب آموزشی در این مقاله قصد دارد تا به معرفی انواع نور و کاربرد آن در معماری بپردازد تا دانشجویان معماری و فعالان این حوزه با اهمیت نور در طراحی معماری بیشتر آشنا شوند؛ بنابراین چنانچه به دنبال شناخت انواع نور در معماری سنتی و مدرن هستید، توصیه می‌کنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید.
آشنایی با ماهیت نور
نور در واقع بخش کوچکی از امواج الکترومغناطیس با طول موج بین 380 الی 780 نانومتر است. امواج الکترومغناطیسی بر حسب بسامد به انواع مختلفی چون امواج رادیویی، فروسرخ (مادون قرمز)، نور مرئی، فرابنفش، پرتو ایکس و پرتو گاما تقسیم می‌شوند. عبارت طیف الکترومغناطیس برای توصیف کلیه طول موج‌های ناشی از تشعشعات الکترومغناطیسی کاربرد دارد.
این امواج از حیث کیفیت و طبیعت مشابه یکدیگر هستند و تنها در اندازه طول موج از هم متمایز شده‌اند. در این میان نور اولین شرط برای هر نوع ادراک بینایی محسوب می‌شود و در تاریکی مطلق امکان مشاهده فضا، فرم و رنگ وجود ندارد. به‌طور کلی نور تنها یک ضرورت فیزیکی نبوده بلکه ارزش روانشناختی آن یکی از عوامل مهم زندگی انسان در همه زمینه‌ها خواهد بود.
جایگاه نور در معماری ایرانی
نور خورشید با توجه به تفاوت در روز و شب بر روی کیفیت فضا تاثیرگذار خواهد بود و موضوع زمان را مطرح می‌کند و این موضوع سبب اهمیت یافتن جایگاه نور در معماری ایرانی می‌شود. در آئین‌های مختلف که موضوع زمان و قداست نور مطرح بوده است، شاهد احداث بناهای خلاقانه، هوشمندانه و زیبا بوده‌ایم. نقش نور با شناخت ماهیت و ویژگی‌های نور و تاریکی در تغییر کیفیت فضا معنا پیدا کرده و طرح بعد چهارم در فضا به‌وجود آمده است. به‌طور کلی نور در فصول مختلف و در اقلیم‌های گوناگون از چهره خاص خود برخوردار است که معماران در طراحی سنتی و مدرن باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند.
چنانچه به دنبال توضیحات کامل و جامع در ارتباط با نور و معماری هستید، توصیه می‌کنیم با کلیک بر روی «اهمیت و ضرورت نور در معماری» فایل پاورپوینت از سری فایل‌های دانشجویار را دانلود کنید.
آشنایی با انواع نور
در مبحث ارتباط نور و معماری، می‌توان به انواع مختلفی از نور با توجه به جهت تابش طبیعی آن اشاره کرد که به شرح زیر هستند:
· نور شمالی
این نور از نورهای پراکنده و بدون ایجاد سایه یا انعکاس است که برای نورپردازی دفتر کار و فضاهای مختلف منزل مناسب خواهد بود. برای استفاده حداکثری از نور شمال باید از پنجره‌های بزرگ رو به شمال استفاده کرد تا نور به صورت مستقیم به محیط بتابد.
· نور جنوبی
این نور دارای سایه و انعکاس بوده و به معماران اجازه می‌دهد که با حجم اجسام بازی کرده و منظره زیبایی را ایجاد کنند و برعکس نور شمالی سبب سرزندگی و ایجاد انرژی مثبت در فرد خواهد شد.
· نور شرقی یا نور صبحگاهی
این نور از میزان تابش ضعیف و خنک‌تری نسبت به سایر نورها در معماری داخلی برخوردار است و تمرکز اصلی برای دریافت نور صبحگاهی بر روی فضاهایی چون اتاق خواب، اتاق نشیمن، آشپزخانه و سالن غذاخوری خواهد بود.
· نور غربی
دریافت نور در آخرین ساعات روز به صورت عمودی از پنجره‌های سقفی حائز اهمیت است؛ از این‌رو فضاهایی که در غرب ساختمان واقع شده‌اند باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که این نور وارد آن محیط شده تا حس سرزندگی القا شود.
تاثیر نور در معماری ایرانی
معماران همواره باید این نکته را در نظر داشته باشند که نور در معماری و فضاهای داخلی سبب برقراری ارتباط بین ساختمان و محیط بیرونی می‌شود؛ بنابراین می‌توان جلوه‌های متنوعی از فضای داخلی را که از لحاظ ادراک فضایی حائز اهمیت هستند، ایجاد کرد. بدون شک حضور زمان و تغییر کیفیت فضا در بناهای معماری ایرانی تنها به وسیله حرکت در فضا امکان‌پذیر نخواهد بود و معماران ایرانی باید ماهیت نور را به خوبی درک کنند تا برای کاربران تغییر کیفیت فضایی بدون حرکت در فضا را میسر کرده و به نحوی موضوع زمان را در فضا مطرح کنند.
بسیاری از بناهای معماری ایرانی با تفکری خلاق و استفاده از نور و تغییر کیفیت ترکیبات رنگی در ارسی‌ها طی گذر زمان پدید آمده‌اند. برقراری اتصال و پیوستگی در فضا از کف تا سقف با نور و انواع کاشی کاری سبب شده تا انسان در فضایی بی‌نظیر قرار گیرد. برای مشاهده توضیحات و دانلود فایل پاورپوینت «رنگ و نور در معماری» از فروشگاه فایل دانشجویار کلیک کنید.
نقش نور در هنر و معماری اسلامی
هنر و معماری اسلامی با تزئینات متنوع چون کاشی کاری، اسلیمی، گچبری و … همراه شده است که بیشمار رنگ و سایه روشن در فضا ایجاد کرده‌اند؛ از این‌رو برای مشاهده ترکیب رنگ‌های زیبا و جذاب به استفاده از نور در طراحی معماری نیاز خواهد بود. این نور در طراحی معماری و هنر اسلامی است که این امکان را برای انسان فراهم می‌کند تا بیشمار رنگ در سطوح هندسی پیچیده سه بعدی کاشی کاری، مقرنس بندی، اسلیمی، کاربندی، گچبری و … را مشاهده کنند.
کیفیت فضاهای این تزئینات در محیط‌های مختلف به نور وابسته بوده و سبب خواهد شد تا این مکان‌ها به‌طور کامل تحت تاثیر میزان نور به فضاهای مجزا تبدیل شوند. نور در معماری سنتی و اسلامی خیره‌کننده نیست و به شکل ملایم سبب نظم و هارمونی فضاها می‌شود تا مخاطب به آرامش برسد.
نور در معماری مدرن
در معماری مدرن، نور طبیعی به صورت مستقیم و با اختصاص سطح زیادی از دیوار به بازشوهای شیشه‌ای به فضای داخلی هدایت می‌شود. نورپردازی در معماری مدرن نه تنها نقش مهم در ارزش گذاری بر عناصر معماری دارد بلکه یکی از عوامل تعیین‌کننده فضا به‌حساب می‌آید که در دگرگونی ماهیت فضایی و کالبدی تاثیر به‌سزایی دارد. معماران با توجه به نوع کاربری فضا و میزان نور مورد نیاز در فضا از نور طبیعی و در غیر این صورت از نور مصنوعی برای روشنایی محیط استفاده می‌کنند.
به‌طور کلی نور در معماری مدرن و سنتی سبب زیبایی، آرامش، تنوع و قابل استفاده شدن محیط خواهد شد؛ از این‌رو مبحث نور و نورپردازی در معماری داخلی و خارجی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ به‌طوری‌که بدون وجود نور و نورپردازی، معماری و خلق اثر معنایی نخواهد داشت. برای مشاهده توضیحات و دانلود فایل پاورپوینت «نورپردازی در طراحی داخلی» کلیک کنید.
جمع‌بندی
دانشجویار در این مقاله به معرفی انواع نور در معماری و اهمیت آن به صورت کامل و جامع پرداخته است تا افراد فعال در حوزه طراحی معماری با ضرورت نور در معماری سنتی و مدرن به خوبی آشنا شده و بتوانند از نور در طراحی فضاهای داخلی و خارجی به خوبی بهره ببرند. مخاطبان عزیز دانشجویار که به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در ارتباط با رابطه نور و معماری هستند، می‌توانند با مراجعه به صفحه «فروشگاه فایل دانشجویار» و جستجوی کلمه مورد نظر به نمونه فایل‌های مرتبط با این موضوع دسترسی پیدا کنند؛ بنابراین توصیه می‌کنیم به فروشگاه آنلاین دانشجویار سری بزنید.